Bijna de helft van de ambtenaren, 47 procent, heeft het afgelopen jaar te maken gehad met morele twijfels. Zij vinden bijvoorbeeld dat de burger niet geholpen is bij beleid dat zij moeten uitvoeren, dat beleid ethisch of wettelijk niet deugt, of ze vinden dat beleidskeuzes niet overeenkomen met hun politieke overtuiging. Dat blijkt uit een onderzoek van I&O Research onder 2275 ambtenaren.  Begin dit jaar bleek dat de hoogste ambtenaren van alle 12 ministeries zich zorgen maken over de samenwerking tussen de ambtenarij en de politieke leiding van het land.  Het onderzoek van I&O laat nu  een doorsijpeleffect zien naar de lagere regionen van de ambtenarij.

Uitvoeren van 'onrechtvaardig beleid'

Per overheidsorgaan zijn grote verschillen te zien. Zo heeft 70 procent van de ondervraagde medewerkers van uitvoeringsorganisaties (Belastingdienst, het UWV of het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen) te maken met ‘onrechtvaardig beleid’, bijvoorbeeld als ze zien dat burgers tussen wal en schip raken of als er sprake is van discriminatie achter beleid. De grootste zorg van rijksambtenaren op ministeries is dat er onder politieke druk keuzes worden gemaakt die niet in het belang zijn van de publieke zaak.

'Niet in het belang van burgers'

De meeste morele dilemma’s komen voor bij personeel in de zorg (55 procent) en bij de politie (53 procent). Ambtenaren in de zorg vinden dat burgers tekort wordt gedaan, terwijl bij de politie vooral leeft dat beleidskeuzes niet in het belang van burgers zouden zijn.